Tüketim olgusu karmaşık bir yapıya sahiptir. İnsanların bir ürün ya da hizmeti satın almasının sebebi, sadece ürünlerin ya da hizmetlerin sahip olduğu temel fonksiyonlarla açıklanamaz. İnsanlar bir ürünü çeşitli özel sebepler dolayısıyla satın alabilir. Örneğin; bütün saatlerin temel işlevi bellidir, ancak bireyin Rolex marka bir saat alması özel bir istek doğrultusunda gerçekleştiği söylenebilir. Bir başka ifadeyle, bireyin Rolex marka saati prestijli görünmek gibi bir beklenti ile satın alması, saatin temel fonksiyonu dışında bir ilişkiyle açıklanmaktadır.
Tüketim olgusunda ürünle olan farklı ilişki türleri bulunmaktadır. Benlik ilişkisinde ürün bireyin kimliğini yansıtır. Nostaljik bağ ilişkisinde bireyin geçmişiyle ilişki tüketim gerçekleşir. Karşılıklı bağımlılık durumunda, tüketilen ürün bireyin günlük yaşantısında bağlı olduğu bir ürün olarak ifade edilebilir. Sigara tüketimi bu tüketim ilişkisine verilebilecek en güzel örneklerden biridir. Son olarak ise, sevgi ilişkisinde tüketimin bireye sevgi, hoşluk vb. sağlaması söz konusudur.
Buradan hareketle, tüketim olgusunu açıklamada yapılan temel sınıflandırma tüketimin hedonik ya da faydacı nedenler sebebiyle gerçekleştiğine yönelik sınıflandırmadır. Hedonik ürünler genel olarak eğlence ve zevk için yapılan tüketim ürünleridir. Hedonik (hazcı) tüketimde bireyin hazlarını tatmini gerçekleşmektedir. Örneğin, lüks araba satın almak hazcı tüketime örnek gösterilebilir. Faydacı tüketim ise, ürünlerin temel işlevlerine yönelik gerçekleştirilen tüketim türüdür. Satın alınan ürünler çamaşır makinesi, bilgisayar vb. işlevsel özelliklere sahip ürünlerdir.
